Kalp Transplantasyonu

Kalp transplantasyonu nedir ?

Kalp transplantasyonunda hastalıklı kalp yeni ölmüş bir vericiden alınan kalp ile değiştirilmektedir.

Ne zaman yapılır ?

Kalp hastalığı olup normal fonksiyonlarını yapamaz hale gelen hastalar veya kalp yetersizliği artan hastalar kalp transplantasyonu için adaydır. En sık neden kardiyomiyopatiye bağlı kalp yetersizliğidir. Kalp transplantasyonu için diğer adaylar:

> Ciddi kalp kapak hastalığı olanlar
> Ciddi kalp ritim problemi olan hastalar
> Bazı doğumsal kalp hastalıkları

Transplantasyonda basamaklar nelerdir ?

Kalp transplantasyonu için aday iseniz değerlendirme için doktorunuz sizi bu ameliyatların yapıldığı büyük merkezlere değerlendirme için gönderecektir. Aşağıdaki bazı testler size yapılacaktır:

> Görüşme ve muayene
> Kan testleri, akciğer testleri, böbrek fonksiyon testleri
> Psikolojik değerlendirme
> Kalp kateterizasyonunu da içeren detaylı kalp muayenesi

Bazen yapılan değerlendirmeler sonucu transplantasyon yerine ilaç tedavisinde değişiklikler veya kalbe yardımcı aletler takılması önerilebilir. Kalp transplantasyonu sizin için en iyi seçenek ise isminiz kalp transplantasyonu için bekleyen hastalar listesine konacaktır.

Listedeki hastalar iki guruba ayrılmaktadır:

Yakın dönemde kalp transplantasyonu yapılmaz ise ölebilecek hastalar ve nispeten daha uzun süreli yaşayabilecek olanlar. Bu sayede kalp en çok ihtiyacı olan kişiye gidecektir.

Transplantasyon için beklerken transplantasyon sonrası uygulamanız gereken diyet ve ilaçlar konusunda bilgilendirileceksiniz. Transplantasyon merkezinde telefon numaralarınız olacak ve size uygun kalp çıktığında hemen aranacaksınız.

Her zaman kalp ihtiyacı olan hastaların sayısı bulunan kalp sayısından fazladır. Merkezde bu yüzden sıkı bir değerlendirme yapılmakta ve en uygun eşleştirme gerçekleştirilmektedir. Eşleştirme doku uyuşması ve bekleyen hastanın ciddiyetine bağlıdır.

İşlem için nasıl hazırlanırım ?

Her zaman aranma ihtimaline karşılık hazır bir çanta bulundurun. İlaçlar ve fiziksel aktivite konusunda doktorunuzun tavsiyelerine uyun.

İşlem sırasında ne yapılır ?


Uygun kalp bulunduğunda hemen haber alacaksınız ve hızlıca transplant merkezine gelmeniz istenecek. Transplantasyon ekibi ameliyat için hemen hazırlanacaktır. Vericiden alınan kalp normal kan akımı almadan 4-6 saat’ten uzun süre yaşayamaz.

Her şey hazır olduğunda iyi çalışmayan kalbiniz çıkarılıp yeni kalp yerine dikilecektir. Yeni kalp hemen çalışmaya başlayacak ve eskisinin yerini alacaktır.

İşlem sonrası ne olur ?


Vericiden alınan kalp size takılır takılmaz vücudunuz onu yabancı bir organ olarak görecek ve reaksiyon vermeye başlayacaktır. İmmünsupresan denen güçlü ilaçlar reaksiyonu engellemek için hemen başlanacak ve ömrünüz boyunca bu ilaçları kullanacaksınız.

Hastanede ne kadar kalacağınız vücudunuzun verdiği reaksiyona ve problemlerinizin ciddiyetine bağlı olacaktır. Çoğu hastalar ameliyattan bir ay sonra evlerinde olurlar. Genellikle 3-6 ay içerisinde tamamen iyileşmeyi bekleyebilirsiniz. Çoğu hasta normal aktivitelerine başlayabilir.

Rejeksiyon nasıl teşhis edilir ?


Vücudun yabancı organa karşı verdiği reaksiyona “rejeksiyon” denir ve bunu anlamanın en iyi yolu kalp kasından küçük bir parça alıp mikroskop altında incelemektir. Kalp biyopsisi ile küçük bir parça kalp kası alınır ve mikroskop altında hücrelerdeki değişiklikler incelenir. Biyopsi rejeksiyon olmadan da rutin olarak yapılabilir. Bu genellikle transplantasyondan hemen sonra yapılır ve erken bir rejeksiyonun saptanması amaçlanır.

Biyopsi sırasında yerleştirilen bir kateter içerisinden gönderilen bir tel ve ucundaki dişli mekanizma (bioptome) ile küçük bir kas parçası alınır. İşlem lokal anestezi altında kasık veya boyun bölgesinden yapılır. Biyopsi sırasında ağrı hissetmezsiniz. İşlem kolaydır ve komplikasyonlar çok azdır. Biyopsi sonucuna göre doktorunuz aldığınız ilaçları değiştirebilir.

Rejeksiyon nasıl tedavi edilir ?

Transplantasyon yapılan her hastada farklı derecelerde rejeksiyon görülür. Rejeksiyon genellikle ameliyat sonrası ilk üç ay içerisinde görülür. Rejeksiyonu baskılamak için verilen ilaçlar vücudun normal savunma mekanizmasını bozar ve basit enfeksiyonlara karşı bile yatkınlık oluşturur. Her ateş yüksekliği veya enfeksiyonu doktorunuza hemen bildirin. Bazı hastalarda ikinci bir transplantasyon gerekebilir.

Riskleri nelerdir ?

Her tedavi veya girişim ile bir risk söz konusudur. Sizin durumunuz için geçerli olan riskler konusunda doktorunuz ile konuşun. En önemli risk rejeksiyon ve infeksiyondur. Vücudun bağışıklık sistemini baskılayan immunsupresan ilaçlar basit enfeksiyonlara karşı riskinizi arttırır. İşlem sonrası hipertansiyon, yüksek kolesterol, böbrek hasarı, ellerde ve ayaklarda titremeler ve şeker hastalığına bağlı bir tablo sık görülür. Çoğu yan etkiler ilaç dozları ayarlanarak veya diğer ilaçlar ile giderilebilir. Rutin muayenelerinizde doktorunuz bu konularda tetikte olacaktır.

Bazı bilinmeyen sebeplerden dolayı transplante edilen kalplerin damarlarında tıkanıklıklar çok hızlı gelişmektedir. Damarlardaki tıkanıklıklar yeni kalpte krize neden olabilmektedir.

Bazı hastalar transplant sonrası psikolojik sorunlar yaşamakta ve tedaviye ihtiyaç duymaktadır. Endişe ve sık olan emosyonel değişiklikler kronik hastalık stresine bağlıdır. Aldığınız bazı ilaçlar bu emosyonel değişiklikleri yapabilir.

Faydaları nelerdir ?

Kalp transplantasyonu mevcut kalp vericilerinin azlığı nedeni ile sınırlıdır. Transplantasyon sonrası ömür boyu yakından tedavi ve yeni kalp damarlarında tıkanıklık açısından takip gereklidir ve maliyetleri yüksektir. Bütün zorluklara rağmen hastalar transplantasyon sonrası normal hayat sürebilmektedir.

Eğer kalbiniz sağlam ve bu sayfaları okuyorsanız ülkemizde verici sayısının çok sınırlı olduğunu ve bu konuda duyarlı olmanız gerektiğini size hatırlatıyoruz.

Transplant sonrası neler yapmalıyım ?

Ateş veya enfeksiyonunuz olması durumunda hemen doktorunuzu arayınız. Doktorunuzun tavsiyelerine harfiyen uyun ve randevularınıza düzenli gidin.